ඇමරිකා එක්සත් ජනපදය ඉරානයේ සාමකාමී න්‍යෂ්ටික පහසුකම්වලට එල්ල කළ ප්‍රහාරයට දැඩි ප්‍රතිචාරයක් ලෙස, උපායමාර්ගික වශයෙන් ඉතා වැදගත් හෝමුස් සමුද්ර සන්ධිය වසා දැමීමට ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව ඡන්දය ප්‍රකාශ කර ඇත.
ඉරාන ජාතික ආරක්ෂක සහ විදේශ ප්‍රතිපත්ති කමිටුවේ සාමාජිකයෙකු වන ජ්‍යෙෂ්ඨ නීති සම්පාදක එස්මේල් කොව්සාරි ප්‍රකාශ කළේ, ඇමරිකානු ආක්‍රමණයට සහ ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාවේ නිහඬතාවයට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස ගෝලීය බලශක්ති වෙළෙඳාමේ මෙම ප්‍රධාන ධමනිය වසා දැමීමට ඉරාන පාර්ලිමේන්තුව එකඟ වී ඇති බවයි.
කොව්සාරි වැඩිදුරටත් කියා සිටියේ, මෙම සමුද්ර සන්ධිය වසා දැමීම සම්බන්ධයෙන් නීති සම්පාදකයින් සම්මුතියකට පැමිණ ඇති නමුත්, අවසන් තීරණය ඉරානයේ උත්තරීතර ජාතික ආරක්ෂක කවුන්සිලය සතු බවයි.
පර්සියානු ගල්ෆ් කලාපයේ පිහිටා ඇති හෝමුස් සමුද්ර සන්ධිය, ලෝක වෙළෙඳාමේ වඩාත් තීරණාත්මක ස්ථානයක් ලෙස සැලකේ. ලෝක තෙල් වලින් දළ වශයෙන් සියයට 20 ක් පමණ, එනම් දිනකට බැරල් මිලියන 17 ත් 18 ත් අතර ප්‍රමාණයක් මෙම සමුද්ර සන්ධිය හරහා ගමන් කරන බැවින්, එය ගෝලීය බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවය සඳහා අතිශයින් වැදගත් වේ.
මෙම පටු සමුද්ර සන්ධිය හරහා සැලකිය යුතු ද්‍රව ස්වභාවික ගෑස් (LNG) ප්‍රමාණයක් ද ප්‍රවාහනය කෙරේ. විශේෂයෙන්ම ලෝකයේ ප්‍රමුඛතම LNG අපනයනකරුවෙකු වන කටාර් රාජ්‍යයෙන් LNG තොග විශාල වශයෙන් මෙහි හරහා ගමන් කරයි. පර්සියානු ගල්ෆ් කලාපය විවෘත සාගරයට සම්බන්ධ කරන එකම මුහුදු මාර්ගය වන හෝමුස් සමුද්ර සන්ධිය, ඉරානය, සෞදි අරාබිය, ඉරාකය, කුවේටය සහ එක්සත් අරාබි එමීර් රාජ්‍යය වැනි ප්‍රධාන තෙල් නිෂ්පාදකයින්ට ඉතා වැදගත් වේ.
හෝමුස් සමුද්ර සන්ධිය අවහිර කිරීම හෝ වසා දැමීම ගෝලීය තෙල් මිල ක්ෂණිකව හා විශාල වශයෙන් ඉහළ යාමට හේතු විය හැකි බවට විශේෂඥයෝ බොහෝ කලක සිට අනතුරු අඟවා තිබේ. ඇතැම් අනාවැකිවලට අනුව, සමුද්ර සන්ධිය වසා දැමුවහොත්, පළමු සතිය තුළම තෙල් මිල 80% කින් පමණ ඉහළ යාමට ඉඩ ඇත. විකල්ප මාර්ග සඳහා අධික පිරිවැයක් දැරීමට සිදුවන බැවින්, මෙය ගෝලීය ආර්ථිකයට දැවැන්ත බලපෑමක් ඇති කරනු ඇත.
ලෝකයේ ප්‍රධාන තෙල් හා ගෑස් සැපයුම් මාර්ගයක් වන බැවින්, මෙහි බාධාවක් ගෝලීය බලශක්ති සුරක්ෂිතභාවයට සෘජු තර්ජනයක් එල්ල කරනු ඇත. මෙය රටවල් ගණනාවකට බලශක්ති හිඟයන් ඇති කිරීමට සහ බලශක්ති ආනයනය කරන රටවලට විශාල පීඩනයක් ඇති කිරීමට ඉඩ තිබේ.
විශේෂඥයින් අනතුරු අඟවන්නේ, ඇමරිකානු හමුදා මැදිහත්වීම සහ හෝමුස් සමුද්ර සන්ධිය වසා දැමීම ඇමරිකාවට සහ ඩොනල්ඩ් ට්‍රම්ප් පරිපාලනයට ඉතා මිල අධික විය හැකි බවයි. ලොව පුරා බොහෝ බහුජාතික සමාගම්, ඒවා පවත්වාගෙන යාමට අවශ්‍ය බලශක්ති සැපයුම් නොමැතිව දින කිහිපයක් ඇතුළත වසා දැමීමට සිදුවනු ඇතැයි ඔවුහු අනතුරු අඟවති.
මෙම සිදුවීම කලාපීය හා ගෝලීය වශයෙන් භූ දේශපාලනික නොසන්සුන්තාව තවදුරටත් උග්‍ර කිරීමට ඉඩ ඇත. ප්‍රධාන බලවතුන් අතර ගැටුම් උත්සන්න වීමට මෙය හේතුවක් විය හැකිය.
ඇමරිකාව ඉස්ලාමීය ජනරජයේ න්‍යෂ්ටික පහසුකම්වලට එරෙහිව ප්‍රහාරයක් දියත් කිරීමට පෙර සිටම, පවතින යුද්ධය මුහුදට ද ව්‍යාප්ත වීමේ සම්භාවිතාව පිළිබඳව විශේෂඥයෝ අනතුරු අඟවා තිබුණි. මෙම තීරණය ගෝලීය ආර්ථිකය සහ බලශක්ති වෙළඳපොළට කුමන ආකාරයේ බලපෑමක් ඇති කරන්නේද යන්න ඉදිරියේදී පැහැදිලි වනු ඇත